تفکر استفاده از رایانه ها و شبکه های رایانه ای برای کارهای مدرسه ای و عملی به قرن بیستم و اوائل دهه 1960 بر می گردد. اینترنت که در دوران جنگ سرد از درون شبکه معروف پا گرفت، بسیار سریع رشد کرد.

تاریخچه مدارس هوشمند

تفکر استفاده از رایانه ها و شبکه های رایانه ای برای کارهای مدرسه ای و عملی به قرن بیستم و اوائل دهه 1960 بر می گردد. اینترنت که در دوران جنگ سرد از درون شبکه معروف پا گرفت، بسیار سریع رشد کرد. منشاء مدارس هوشمند به سیستم آموزش از راه دور باز می گردد. مدارس هوشمند طرحی است که اولین بار در سال 1984 توسط دیوید پرکینز و همکارانش در دانشگاه هاروارد ارائه شد. این طرح به تدریج در چند مدرسه اجرا شد و بعدها تا حدودی توسعه یافت، به طوری که امروزه برخی از کشورهای توسعه یافته در زمینه فناوری اطلاعات، همچون مالزی، از این مدارس جهت تربیت نیروی انسانی در برنامه‌های توسعه خود استفاده می‌کنند. از جمله کشورهایی که در زمینه مدارس هوشمند گام‌های موثری برداشته‌اند، به غیر از مالزی و آمریکا می‌توان به کشورهای کانادا، سوییس، ایرلند و مصر اشاره کرد .(مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزش و پرورش،1390).

آموزش از راه دور سالیان درازی است که در سطح جهان وجود داشته و دارد و از زمانی که فناوری اطلاعات پیدا شد، توسعه یافت و سرعت بیشتری گرفت و توانست به صورت وسیعتری در سطح جهان، به خصوص در کشور های درحال توسعه رشد کند. از سال 1990 میلادی که وب سایت ها عملا در صحنه حاضر شدند و نرم افزارهایی که توانست با روشهای آسان تری اطلاعات را بین مخاطب و رایانه رد و بدل کند. در واقع سال 1993 را می توان سال شروع دقیق توسعه ی مدارس هوشمند بدانیم و همانطور که می بینیم در یک دهه شاهد هستیم که این پدیده در جهان شکل گرفته و در همین مدت کوتاه توانسته به سرعت خود را مطرح کند(جلالی، 1388).

مدارس هوشمند تحولی عظیم را در نظام های آموزشی به دنبال خواهد داشت ، به نحوی که دانش آموزان قادر خواهند بود فناوری اطلاعات را در تمامی زمینه های آموزشی، از جمله مدیریت و برنامه کلاس درس به کار ببندند. هدف نهایی از فعال نمودن مدارس هوشمند ، تربیت نیروی کار مجهز به سواد رایانه ای است که بتوانند نیازهای قرن بیست و یکم را برآورده کنند. بیشترین موفقیت در این بخش از برنامه هفتم توسعه دولت مالزی پیش بینی شده است و دولت مالزی امیدوار است تا پایان برنامه، حداقل 750 مدرسه را به سیستم هوشمند مجهز کند. رویکرد مدارس هوشمند، رویکرد جامعه و تلفیقی است. از آن جهت جامعه است که به منظور برآوردن نیازهای دانش آموزان با روشهای یادگیری متفاوت و استفاده از ابزارهای چندرسانه ای (بصری،کلامی، شنیداری و عملی) تلاش خواهد داشت تا زمینه رشد همه جانبه استعدادهای دانش آموزان را تدارک ببیند و تلفیق همان گونه که قبلا بیان شد به جای استفاده ابزاری از فناوری اطلاعات و با ارائه واحد مستقل فناوری در کنار سایر واحدهای درسی تلاش خواهد شد که به صورت تلفیقی ما بین برنامه های درسی و روشهای و شیوه های یادگیری نسبت به کارامد و اثربخش نمودن نظام آموزشی اقدام گردد. به علاوه مدلهای آموزشی مدارس هوشمند شرکت فعالانه دانش آموزان طلب می کند. دانش آموزانی می توانند از این رویکرد فایده ببرند که دارای تفکر خلاق و نقادانه باشند و از سطح توانایی قابل قبولی برخوردار باشند. مدارس هوشمند محیط همکاری و رقابت هستند و مواد آموزشی و تمرینات جهت بسط این مهارتها در دانش آموزان طراحی شده اند(عبادی، 1383، ص37).

کشور مالزی از اوایل دهه 70 به منظور حرکت به سوی اقتصاد دانش‌محور و رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات در میان صنایع دیگر و اشتغال زایی در حوزه ICT سعی کرد که از قابلیت‌های این حوزه در تمام زمینه‌ها از جمله آموزش و پرورش بهره ببرد. این کشور با ارائه طرح مدارس هوشمند کلاس‌های معمولی را به کلاس‌های الکترونیکی تبدیل کرد که در آن معلم به جای انتقال دانش و اطلاعات، قدرت قضاوت دانش آموزان در انتخاب اطلاعات از منابع مختلف را افزایش می‌دهد و زمینه‌ یادگیری مادام‌العمر دانش آموزان و شهروندان مالزی را فراهم می‌آورد. (همان منبع).

طرح راه اندازی مدارس هوشمند اولین بار در کشور مالزی به اجرا درآمد و قرار شد تا سال 2020 تمامی مدارس این کشور به صورت هوشمند اداره شوند اما در کشور ما این طرح از سال 86 و با راه اندازی اولین مدرسه هوشمند در مقطع ابتدایی اجریی شد. اگرچه تعدادی مدرسه آن هم درمقطع دبیرستان در تهران طرح کلاس هوشمند را به صورت پایلوت اجرا کرده اند و حتی آموزش و پرورش و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات طی تفاهم نامه ای طرح اتصال 50 هزار مدرسه به شبکه رشد را در قالب طرح مدارس هوشمند کلید زدند اما بهره گیری از فناوری های نوین در تمامی سطوح مدارس ابتدایی برای اولین بار در کشور از سوی پیشتازان رایانه ایران و با حمایت های معنوی وزارت آموزش و پرورش شکل گرفت. (همان منبع).

به طور کلی ، از نیمه دوم سال 1380 به بعد، در زمینه آموزش اینترنتی و بهره گیری از پهنای باند مخابراتی برای ارائه دوره های آموزشی در گوشه و کنار کشور آغاز شد تا اینکه طبق مصوبات شورای فناوری اطلاعات و ارتباطات وزرات آموزش و پرورش در سال تحصیلی 1384-1383 پایلوت مدارس هوشمند به سازمان آموزش و پرورش شهر تهران محول گردید. پس از طرح موضوع در شورای راهبری فناوری اطلاعات و ارتباطات تعداد 4 دبیرستان در 4 منطقه تهران انتخاب و از سال تحصیلی بعد اجرای آزمایشی طرح در این مدارس آغاز گردید(همان منبع).

تعریف مدارس هوشمند

مدرسه ای است که در آن روند اجرای کلیه فرآیندها اعم از مدیریت، نظارت، کنترل، یاددهی یادگیری، منابع آموزشی و کمک آموزشی، ارزشیابی، اسناد وامور دفتری، ارتباطات و مبانی توسعه آنها، مبتنی بر فاوا و در جهت بهبود نظام آموزشی و تربیتی پژوهش محور طراحی شده است (مرکز آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزش و پرورش،1390).

در واقع مدارس هوشمند رویکرد جدید آموزشی است که با تلفیق فناوری اطلاعات و برنامه های درسی، تغییرات اساسی در فرایند یاددهی یادگیری را به دنبال خواهد داشت؛ در این رویکرد نقش معلم به عنوان راهنما و نه انتقال دهنده دانش، نقش دانش آموز به عنوان عضو فعال، خلاق، نقاد و مشارکت جو، به جای عضوی منفعل و مصرف کننده دانش و نظام ارزشیابی به صورت فرایند محور و نه نتیجه محور، تغییر خواهد نمود(کنفرانس مدارس هوشمند،1389).

مدارس هوشمند از دستاوردهای مهم توسعه فناوری اطلاعات در برنامه های آموزش و پرورش می باشد که فواید و نتایج آن نه تنها در محیط آموزشی تأثیرات خود را خواهد داشت بلکه تحولی نوین همراه با تجارب واقعی محیط زندگی دانش آموزان و فردای آنها خواهد بود، در قرن بیست و یکم تصور آن است که دانش آموزان به جای کیف های مملو از کتاب های درسی، با رایانه های کیفی سر کلاس حاضر خواهند شد و امکان دسترسی آن ها به اطلاعات نا محدود را فراهم خواهد ساخت. آزمون ها از طریق رایانه انجام خواهد شد و دانش آموزانی که به علت بیماری نتوانند در کلاس درس حاضر شوند، قادر خواهند بود در منزل از طریق رایانه ها درس های خود را دنبال کنند، در مدرسه هوشمند فلسفه آموزشی بر این موضوع تاکید دارد که هر کس توانایی بیشتری دارد می تواند بیشتر یاد بگیرد و برنامه آموزشی طوری طراحی می شود که تمامی نیازهای متفاوت و توانایی های دانش آموزان را پوشش دهد(شاه قلعه،1390،ص38).

در مدارس هوشمند، معلمان می توانند به جای اینکه خودشان تمام سوالات دانش آموزان را پاسخ گویند، از آنها بخواهند پاسخ پرسش هایشان را در رایانه پیدا کنند و برای بقیه بازگو نمایند. البته مدارس هوشمند این کارایی را نیز دارند که به دانش آموزان نشان می دهند چه اطلاعاتی در فضای مبتنی بر وب قابل اعتماد است و چه اطلاعاتی ارزش علمی ندارد (محمودی، ناچیگر، ابراهیمی و صادقی مقدم،1387).

برنامه های آموزشی مدارس هوشمند یک برنامه طراحی شده سیستمی است که با تلفیق فنآوری اطلاعات در آموزش و یادگیری بکارگرفته می شود که شامل تدریس بر پایه رایانه و یادگیری مبتنی بر وب است و هدف اصلی آماده سازی دانش آموزان برای زندگی در عصر اطلاعات است (همان منبع). در مدارس هوشمند، رایانه در نحوه تدریس و ارزشیابی تأثیر می گذارد و برنامه های درسی را تا حدودی تغییر می دهد. ولی در عین حال کارکرد اجتماعی مدارس همچنان وجود دارد زیرا بتواند دانش آموز را در روابط اجتماعی یاری کند. در مدارس هوشمند دانش آموزان می آموزند انبوهی از اطلاعات را پردازش نمایند و از این اطلاعات در جهت یادگیری بیشتر استفاده کنند. همچنین دانش آموزان با منابع علمی جهان، معلمان و دانش آموزان سایر مدارس دیگر ارتباط برقرار می کنند (همان منبع).

امروزه شاخص اصلی توسعه یافتگی کشورها منابع انسانی است. منابع انسانی پایه اصلی ثروت ملت ها را تشکیل می دهند و آموزش و پرورش مسئول شناسایی این استعداد ها و زمینه ساز این شکوفایی هاست به همین دلیل سرمایه گذاری در آموزش و پرورش سرمایه گذاری ملی تلقی می شود. وضع موجود آموزش و پرورش و شاخص های توسعه نیافتگی آن باعث وجود نارسایی هایی مزمن در بخش برنامه ریزی آموزشی محتوای درسی است که خود عامل تحقیر و عقب ماندگی بخشی از استعداد های انسانی می باشد(عبادی ، 1383).

سناریو اصلی مدارس هوشمند ، فراتر از صرف تعامل دانش آموزان، با استفاده از آخرین فناوری روز می باشد. به جای آموزش انفرادی ، دانش-آموزان به طور فیزیکی یا مجازی در تیم ها فعالیت می کنند. فراگیران فعال، می توانند با سرعت بیشتری به سمت مطالب جدید و پیچیده تر پیشرفت کنند در حالی که فراگیران کندتر تا زمانی که آمادگی کامل پیدا کنند ادامه می دهند(عاصمی، 1388).در مدارس هوشمند معلمان می توانند با استفاده از بانک های اطلاعاتی و برنامه های نرم افزاری و غیره دروس جدیدی را با توجه به نیازها و علائق دانش آموزان طراحی نمایند و یا اینکه دروس موجود را تغییر داده و اصلاح نماید، بنابراین محتوای آموزشی دروس در این مدارس تا حدودی متفاوت با مدارس دیگر خواهد بود. در این مدارس؛ دانش-آموزان خود سرعت یادگیری خود را تعیین می نمایند. همچنین در این مدارس، ساعات یادگیری محدود به ساعات مدرسه نیست و دانش آموزان در هر زمان که بخواهند ؛ می توانند کلاس های دلخواهشان را از طریق برنامه های رایانه ای یا ارتباط از راه دور دریافت کنند(سروش،1385).

ارزشیابی از دانش آموزان در مدارس هوشمند به جای اینکه در مقاطع و نوبت های فاصله دار انجام گیرد، همه روزه و به طور مداوم انجام می گیرد و تعدادی از این آزمون ها هم می تواند به صورت روی خط و از راه دور باشد. در این مدارس دانش آموزان هنگام ورود و خروج از مدرسه، با کارت دیجیتالی که در اختیار دارند، والدین خود را از ساعات آمد و رفت خود مطلع می سازند. والدین دانش آموزان نیز می توانند با یک آموزش ساده به سیستم ارزشیابی مدرسه متصل شده و به این وسیله از وضعیت و روند پیشرفت تحصیلی فرزند خود آگاهی پیدا کنند. معمولا در این مدارس روزانه در پایان ساعات کلاسی از طرف مدرسه یک پست الکترونیکی جهت آگاهی والدین از وضع تحصیلی فرزندشان در آن رو، به آنها ارسال می شود. از آن-جایی که پاره ای از فعالیت های مرسوم در مدارس دیگر؛ در این مدارس به کمک فناوری اطلاعات کاهش می یابد، کمیت و کیفیت تعاملات بین دانش آموزان، معلمان و والدین ارتقاء می یابد و در نتیجه هم افزایی حاصل از تعاملات این سه گروه، امکان ایجاد شرایط یادگیری بهتر برای دانش آموزان فراهم می گردد(عاصمی ،1388).

نقش فناوری های نوین در هوشمند سازی مدارس

آموزش در عرصه جهانی، برای هر تغییر و اصلاحی که از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات صورت می گیرد، نقش اساسی را ایفا می کند. این فناوری در کوتاه ترین زمان ممکن اطلاعات را در دسترس فراگیران می گذارد و به فراگیران در جهت بهبود یادگیریشان و ماندگاری آن نقش بسزایی ایفا می کند(ساندرستی،2008. نقل از قاسمی، 1388). استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند یادگیری به صورت یک رسانه یادگیری اساس و ساختار یادگیری را تغییر می دهد و موجب تغییر در نقش معلمان و فراگیران می گردد( همان منبع).

فناوری اطلاعات و ارتباطات مجموعه ای از ابزارها، ماشین ها، دانش فنی و سازمان های استفاده از آنها در تولید، داد و ستد، پردازش، انباشتن، بازیافت، جابجایی، انتقال و مصرف اطلاعات است، از ساده ترین تا پیچیده ترین و از ابتدایی ترین تا پیشرفته ترین مرحله اطلاعات. با این تعریف، تمامی سخت افزارها مانند رایانه و لوازم جانبی آن و همچنین ابزارهای ارتباط دوربرد، شبکه های اطلاع رسانی اینترنت و نیز بسیاری از نرم افزارهای دیگر که برای ذخیره، پردازش ، آماده سازی، بازیابی و مصرف اطلاعات به کار می روند، در این رده قرار دارد(لاودن، 1994، ترجمه محسنی،1380).

فناوری در مدارس هوشمند، که به عنوان شتاب دهنده توانمند ساز عمل می نماید؛ نه تنها برآورده کننده ی اهداف کنونی نظام آموزش و پرورش می-باشد، بلکه نیروی کاری می پروراند که توانایی رویارویی با چالش های عصر حاضر را داشته باشد. تغییر فرایند آموزشی- پرورشی مستلزم تغییر تدریجی در فرهنگ نحوه ی عملکرد مدارس در کلیه سطوح می باشد. کنار گذاشتن روش های معلم محوری و یادگیری های مبتنی بر حافظه و اتخاذ روش هایی که تفکر و خلاقیت و مسولیت را در دانش آموزان ایجاد نماید، از جمله ی این تغییرات بوده که برای دست یابی به آن لازم است، دانش آموزان مسولیت بیشتری را برای آموزش و پرورش داشته باشند. در این میان، باید نقش فناوری های نوین اطلاعاتی ارتباطی را به عنوان تسهیل گر در این تحول در نظر گرفت (مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزش و پرورش،1390).

مدل مفهومی مدارس هوشمند

برای استقرار مدرسه هوشمند باید مدلی ارائه نمود كه بتواند اجزاء این نوع مدارس را مشخص نماید و به عنوان مرجعی برای توسعه مدارس هوشمند و همچنین تفكیك این نوع مدارس از مدارس غیرهوشمند مورد استفاده قرار گیرد و سعی گردیده تا یك چارچوب جامع برای تعریف عملیاتی از مدرسه هوشمند ارائه نماید. مدل مفهومی مدرسه هوشمند از پنج عنصر اصلی تشكیل شده است: 1. محیط یاددهی و یادگیری مبتنی بر محتوای چندرسانه ای 2 . زیرساخت توسعه یافته فناوری اطلاعات 3 . مدیریت مدرسه توسط سیستم یكپارچه رایانه ای 4. برخورداری از معلمان آموزش دیده در حوزه فناوری اطلاعات 5. ارتباط یكپارچه رایانه ای با مدارس دیگر(جلالی، 1388). که در ادامه توضیح داده می شود:

محیط یاددهی و یادگیری مبتنی بر محتوای چندرسانه ای

یكی از اركان اصلی مدارس هوشمند استفاده از محتوای آموزشی چندرسانه ای در فرآیند یاددهی یادگیری است. با استفاده از محتوای چندرسانه ای امكان انتقال بهتر مفاهیم درسی به دانش آموزان فراهم می شود. چرا كه در این روش علاوه بر حس شنیداری دانش آموزان، حس بینایی آنها نیز به شدت درگیر شده و براین اساس دانش آموزان می توانند درك واقعی تری نسبت به مفاهیم درسی داشته باشند . همچنین انتقال مطالب از طریق بصری باعث می شود تا زمان ماندگاری مفاهیم افزایش یابد . در مدارس هوشمند، معلمان با استفاده از محتوای آموزشی چندرسانه ای سعی می نمایند تا كیفیت فرآیند یاددهی و یادگیری را افزایش دهند. محتوای آموزشی می تواند توسط معلم، دانش آموزان و یا تولیدكنندگان حرفه ای تولید شده و در اختیار معلمان قرار گیرد.

در مدارس هوشمند معلمان برای تدریس مطالب درسی و افزایش میزان درك دانش آموزان از مطالب ارائه شده و تشویق ایشان به فراگیری دروس از اسلایدهای آموزشی، نرم افزارهای آموزشی، بازی های رایانه ای، انیمیشن و دیگر محتواهای چندرسانه ای در كلاس های درس بهره می برند. در كنار این سیستم ها، معلمان می توانند از نرم افزارهای آموزش الكترونیك نیز بهره گیری نمایند و محتوای چندرسانه ای ایجاد شده را بر روی بستر اینترنت برای استفاده دانش آموزان در محیط خارج از مدرسه نیز فراهم كنند. تولید محتوای چندرسانه ای در مدارس به كمك معلمان و دانش آموزان صورت می-پذیرد و در دوره های زمانی مشخص مرور شده و مورد بازبینی قرار می گیرد. محتوای آموزشی تولید شده در مدارس هوشمند می تواند از طریق پورتالهای الكترونیكی با مدارس دیگر نیز به اشتراك گذاشته شود و معلمان مدارس مختلف، دانش خود را با دیگران به اشتراك بگذارند(جلالی، 1388). بدین روی یكی از جنبه های مدرسه هوشمند را میتوان استفاده از فناوری های نوین به صورت گسترده برای تسهیل فرآیند یادگیری و یاددهی دانش-آموزان عنوان نمود.

زیرساخت توسعه یافته فناوری اطلاعات

مدارس هوشمند به مدارسی اطلاق می گردد كه رایانه برای كلیه دانش آموزان فراهم باشد و این رایانه ها به كمك شبكه مركزی به یكدیگر متصل شده باشند. علاوه بر شبكه، رایانه ها باید متصل به شبكه بین المللی اینترنت نیز بوده تا امكان دسترسی دانش آموزان به مطالب جدید فراهم گردد. در مدارس هوشمند از آخرین فناوریهای روز در زمینه آموزش دانش آموزان و مدیریت مدرسه بهره گیری شده است و كلاس های درس مجهز به امكاناتی نظیر دوربین، نمایشگرهای تلویزیونی، ویدئو پروژكتور، تخته الكترونیكی و دیگر ابزارهای كمك آموزشی می باشند. در مدارس هوشمند فضای خاصی به عنوان آزمایشگاه رایانه درنظر گرفته شده و دانش آموزان می توانند علاوه بر اوقات درسی، زمان های فراغت خود را نیز در این مكان به جستجوی مطالب علمی بپردازند.

در مدارس هوشمند شبكه بی سیم توسعه پیدا كرده و دانش آموزان می توانند از این طریق و به كمك یك عدد رایانه قابل حمل (لپ تاپ) یا تلفن همراه از امكانات نرم افزاری مدرسه و شبكه اینترنت استفاده نمایند. بنابراین مدارس هوشمند به مدارسی اطلاق می گردد كه زیرساختهای لازم برای توسعه فناوری اطلاعات در مدرسه را به اندازه كافی و مناسب توسعه داده باشند و زمینه استفاده از این تجهیزات و امكانات برای كلیه دانش آموزان و معلمان در كلیه مقاطع تحصیلی فراهم شده باشد و كارشناسان و مدیران مدرسه نیز بتوانند به كمك این زیرساخت ها، مدرسه را بهتر اداره كنند.(همان منبع)

مدیریت مدرسه توسط سیستم های یكپارچه رایانه ای

امروزه سیستم های اطلاعاتی جزء جدا نشدنی مدیریت و اداره كسب و كارها به شمار می روند و هرگونه سازمانی برای ثبت، پردازش و ذخیره اطلاعات خود از این سیستم ها بهره گیری می نماید. برای اینكه سیستم های اطلاعاتی در كل سازمان بتوانند از كارآیی و اثربخشی مناسب برخوردار باشند، لازم است تا با یكدیگر ارتباط داشته و داده های مشترك را مبادله نمایند. این موضوع در مدارس نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا مدارس در یك نگاه اقتصادی، به مدیریت منابع مالی و نیروی انسانی می پردازند و تجهیزات و دارایی های خود را نگهداری، تعمیر و بروزرسانی می-نمایند. سومین عنصر از مدل مفهومی مدرسه هوشمند نیز به این موضوع اختصاص دارد كه مدرسه هوشمند به مدارسی اطلاق می گردد كه برای اداره مدرسه خود از سیستم های یكپارچه رایانه ای استفاده می كنند. به كمك این سیستم ها داده های كلیه فرایندهای مدرسه ثبت و ذخیره می گردد و ذینفعان مدرسه مانند معلمان، دانش آموزان، اولیاء دانش آموزان، مدیران مدرسه، كارشناسان و مدیران سازمان آموزش و پرورش و دیگر نهادهای وابسته به صورت به هنگام به كلیه داده های مورد نیاز دسترسی پیدا كرده و از ورود تكراری داده ها و خطاهای اطلاعاتی جلوگیری به عمل می آید.

در مدارس هوشمند، مدیریت مدرسه بیشترین زمان خود را به برنامه ریزی بلند مدت و تعیین استراتژی های مدرسه اختصاص می دهد و امور روزمره وقت كمتری از وی تلف می كند. گزارش های مدیریتی در مدارس هوشمند از دقت بالاتری برخوردار هستند زیرا به كمك سیستم هایی تهیه شده اند كه كلیه تغییرات اطلاعاتی در مدرسه را ثبت می كنند. كلیه فرایندهای مدرسه هوشمند از پشتیبانی سیستم های رایانه ای برخوردار هستند و اتوماسیون فرآیندها (خودكارسازی) به صورت كامل در مدرسه پیاده سازی شده است. كارشناسان و مدیران مدرسه تنها وارد یك سیستم رایانه ای می باشند و از طریق همین سیستم نیز می توانند كلیه فعالیت های روزانه خود را انجام دهند و داده های مورد نیاز را بدست آورند(همان منبع).

برخورداری از معلمان آموزش دیده در حوزه فناوری اطلاعات

بدون وجود آموزگارانی كه به قابلیت های فناوری اطلاعات تسلط داشته باشند، نمی توان از این ابزار در آموزش دانش آموزان و مدیریت مدارس بهره-گیری نمود. مدارس هوشمند، مدارسی به شمار می روند كه كلیه معلمان آنها در دوره های آموزشی مربوطه مانند ICDL شركت نموده و مدارك مرتبط را دریافت كرده باشند. معلمان مدارس هوشمند باید به صورت دوره ای در دوره های جدید شركت كنند و با جدیدترین مفاهیم رایج در حوزه كاربرد فناوری اطلاعات در آموزش آشنا شوند. معلمان باید بتوانند محتوای چندرسانه ای و دیجیتالی دروس خود را مهیا كنند، دانش آموزان را در جریان روش-های استفاده از رایانه برای توسعه مهارت های علمی خود در دروس مورد نظر قرار دهند، مشكلات دانش آموزان را به كمك ابزارهایی مانند پست الكترونیك یا اتاق های گفتگو دریافت كرده و به سرعت پاسخ دهند، وب سایت های مناسب در حوزه درس خود را به دانش آموزان معرفی كنند و از طریق اینترنت و شبكه های آموزشی با روشهای نوین تدریس و مطالب جدید در حوزه تخصص خودآشنایی پیدا كنند. دانش معلمان مدارس هوشمند روز به روز در حال ارتقاء می باشد و می توانند یافته های خود را در قالب و شكلی مناسب به دانش آموزان منتقل كنند. معلمانی كه در زمینه فناوری اطلاعات آموزش ندیده باشند، راغب به استفاده از ابزارهای این فناوری نیز نمی باشند و از این رو انگیزه لازم را نیز در دانش آموزان برای حركت در این مسیر ایجاد نمی نمایند. بنابراین یكی از عناصر مهم در ایجاد مدارس هوشمند، معلمان آموزش دیده و مجرب در حوزه فناوری اطلاعات می باشد (همان منبع).

ارتباط یكپارچه رایانه ای با مدارس دیگر

مدارس هوشمند با یكدیگر در ارتباط بوده و معلمان و دانش آموزان این نوع مدارس می توانند تجارب و داده های خود را با یكدیگر و سازمان های ذینفع به صورت الكترونیكی مبادله نمایند. پلت فرم سیستم های مورد استفاده در مدرسه هوشمند به نحوی طراحی شده است كه می تواند به راحتی با سیستم های دیگر هماهنگ شود و داده ها را تحت یك قالب استاندارد با یكدیگر به اشتراك بگذارند. محتوای آموزشی، مشخصات دانش آموزان و معلمان، مستندات اداری و اطلاعات انضباطی و بهداشتی دانش آموزان از جمله داده هایی به شمار می رود كه میان مدارس هوشمند مبادله می گردد تا از دوباره كاری ها جلوگیری شود و ساختاری استاندارد برای تولید و مبادله داده ها ایجاد شود. عنصر پنجم از مدل مفهومی مدرسه هوشمند نیز به این موضوع اختصاص دارد و نشان می دهد كه یكی از مشخصات مدارس هوشمند، برخورداری از ساختار منعطف و استاندارد اطلاعاتی و ارتباط خودكار با مدارس دیگر می باشد.

ارتباط با مدارس دیگر می تواند از طریق ارتباط دوجانبه، شبكه داخلی سازمان آموزش و پرورش یا شبكه بین المللی اینترنت صورت پذیرد و سیستم های اطلاعاتی در زمان های مورد نیاز، داده های مشترك را برای یكدیگر ارسال كنند. این قابلیت باعث می شود تا هزینه های توسعه مدارس هوشمند به شدت كاهش یابد و در نتیجه سازمان آموزش و پرورش بتواند چرخه آموزشی دانش آموزان و محتوای دروس ارائه شده در مدارس را كنترل و مدیریت نماید.(همان منبع(