خانواده و اهمیت آن خانواده گروه كوچكی متشكل از افرادی است كه از طریق پیوند زناشویی یا خونی با یكدیگر در ارتباط متقابل هستند و در كنار یكدیگر در واحد خاصی زندگی می كنند و دارای تجارب و فرهنگ خاصی هستند، دارای امیال و اهداف مشابه بوده و مهر و علاقه آنان را به یكدیگر پیوند داده است. خانواده سنتی از زن وشوهر و فرزندان تشكیل شده است. و بستگان خانواده زن و مرد، در موقعیت های خاص در شرایط كمكی متقابل همراه با شادی شعف و احساس تعلق خاطر و یا اندوه و نگران، با آنان ارتباط برقرار می كنند (نوابی نژاد، 1386) .
جایگاه خانواده:
خانواده طنینی به قدمت آدمی دارد. از منظر جامعه شناسی و تاریخ، اولین نهاد بشری، ابتدایی ترین و كوچكترین جامعه، خانواده می باشد، این نهاد همیشه توجه متفكرین، پژوهشگران، متخصصین علوم انسانی را از دیدگاه های متفاوت جهت شناخت بهتر و دقیق تر، به خود جلب كرده است چون خانواده به عنوان اولین آموزشگاه بشری بر اساس نوع رابطه با همسر و فرزندان بیشترین تاثیر را اولاً بر چگونگی شخصیت روانی، اجتماعی و فرهنگی فرزندان دارد. (پیاژه، 1991) ثانیاً به صورت غیر مستقیم جامعه را متاثر از نوع روابط و فرهنگ خود می كند (منادی، 1385) .
در نتیجه خانواده های سالم در سلامت فرزندان و سپس سلامت جامعه، نقش مهمی دارند لذا توجه به سلامت و چگونگی فضای درون خانواده كه عواملی نظیر رضایت زوجین از زندگی تبلور می یابد، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار خواهد بود. به دنبال رضایت از زندگی اختلافات زناشویی كمتر شده و طلاق نیز در جامعه كمتر رخ می دهد. كم شدن طلاق در صورت وجود كانون گرم خانوادگی سلامت افراد جامعه بیشتر تحسین خواهد شد. خانواده از منظر دیگر خود تحت تاثیر جامعه خواهد بود ( منادی، 1385 ) .
تعیین نقش های خانواده
فریمن (1977) هریك از نقش ها را در سه سطح تقسیم بندی می كند. نقش های فردی، نقش های زیر مجموعه ای و نقش خانوادگی كه توسط كل خانواده انجام می گیرد و در اتباط متقابل با محیط و جامعه بزرگتر است. علاوه بر این سیستمی از هنجارها و ارزشها به عنوان بخشی از ساختار خانواده در درون خانواده رشد می كنند. این هنجارها و ارزش ها مشتق شده از تجارب قبل از زناشویی زن و مرد به ویژه در ارتباط با خانواده های اصلی آن است. این هنجارها و ارزشها، مبنای مجموعه ی جدیدی از اصول در زندگی آنان خواهد بود. به این ترتیب تمامی ارزش های اجتماعی زندگی خانوادگی و فردی، در تعریف رفتار در خانواده مصداق دارد ( نوابی نژاد، 1386 ) .
خانواده و جامعه پذیری :
یكی از محیط های بنیادی در امرجامعه پذیری خانواده می باشد در واقع هم پدر و هم مادر از عوامل رشد و اجتماعی شده كودك هستند. نقش هایی كه این دو باید ایفا كنند، متفاوت است. اما در عین حال مكمل یكدیگر نیز هستند. تاكلوت بارسنز در مطالعه نقش های اصلی خانواده هسته ای بر این واقعیت تاكید می كند كه شخصیت انسان مادرزادی نیست، باید در فرآیند اجتماعی شدن ساخته شود. این ها كارخانه هایی هستند كه شخصیت انسان را تولید می كنند. ( منادی، 1385 ) . عمل ارتباط، باعث برقراری كنش متقابل بین افراد جامعه می شود. كنش متقابل، مانند حالتها یا عمل های اعضاء یك جفت كه به یكدیگر وابسته هستند تعریف می شود. ( برادشاو ، 1982. ترجمه . قرچه داغی، 1372) .
در نتیجه، زمانی ارتباط بین دو نفر برقرار می شود كه كنش متقابل بوجود بیاید. یعنی پیام د هنده پیام را بدهد، كانال خوبی محتوای پیام را انتقال دهد و پیام گیرنده پیام را دریافت كند. یعنی، پس خوراندی از پیام گیر به پیام دهنده وجود داشته باشد. در نتیجه اعتماد بین دو طرف كنش متقابل برقرار نمی شود و گفتگو به وجود نمی آید. برای مثال در حوزه خانواده، اینكه فقط مرد سخن بگوید و زن و فرزند فقط شنونده باشند و یا فقط زن صبحت كرده و مرد و فرزندان شنونده باشند، كنش متقابل برقرار نشده است و گفتگویی وجود ندارد بلكه فقط گفت تنها وجود دارد. گفت تنها نیز امكان رد شدن محتوای پام را تضمین نمی كند.
این عمل نه فقط در سطح خانواده، بلكه در سطح كلان در نهادهای اجتماعی نیز صحت دارد و شاهد هرروز آن هستیم. یعنی در این حالت، نه مرد نه زن نمی توانند خواسته های خود را در نزد همسر خود عمل كنند و به فرهنگ هم درآیند و به یكدیگر نزدیك شوند. نه والدین امكان باز تولید فرهنگ خود را در فرزندان خواهند داشت نه جامعه موفق به جامعه پذیر كردن نسل جوان جامعه به فرهنگ رایج جامعه خواهد شد ( منادی، 1385 ) .
