رضایت مندی زناشویی یک پدیده ی درون فردی و یک برداشت فردی از همسر و رابطه است، چنین تعریفی از رضایت مندی زناشویی نشانگر آن است که رضایت مندی یک مفهوم تک بعدی و بیانگر ارزیابی کلی فرد درباره ی همسر و رابطه اش است (همان منبع، ص 296).
رضایت مندی زناشویی پیامد توافق زناشویی است و به صورت درونی احساس می شود. اصطلاح توافق زناشویی، رابطه ی مناسب زن و شوهر را توصیف می کند. محققان برای آسانی در سنجش، همچنین عملیاتی کردن این مفهوم، رضایت مندی زناشویی را به چهار بعد اساسی تقسیم کرده اند که عبارتند از:
الف) جاذبه: عبارت است از جنبه ای از یک شیء، یک فعالیت یا یک شخص که برانگیزاننده ی پاسخ های نزدیکی در دیگران باشد. تمایلی برای نزدیک شدن به یک شیء، فعالیت یا شخص که در رضایت مندی زناشویی جاذبه های بدنی و جنسی انسان مدنظر قرار گرفته است (صالحی فدری، 1378).
ب) تفاهم: ارتباطی مبتنی بر پذیرش دو سویه، راحت و بدون تنش و دغدغه ی خاطر که بین دو نفر برقرار می شود (میراحمدی زاده و همکاران، 1382).
ج) نگرش: نوعی سوگیری عاطفی درونی که عمل یک فرد را تبیین می کند. در اصل این تعریف در برگیرنده قصد و نیت فرد است (همان منبع، ص 58).
د) سرمایه گذاری: منظور از این عبارت آن است که هر یک از زوج ها برای بهتر ساختن رابطه و نیز خوشایندی طرف مقابل، کارهایی را انجام می دهند و یا از انجام آن خودداری می کنند. به بیان دیگر مقابله به مثل کردن هنگامی که رفتار طرف مقابل پاداش دهنده است، و خودداری از انجام عمل متقابل هنگامی که رفتار وی پاداش دهنده نیست (صالحی فدری، 1378).
انسان خواهان راحتی، آسایش و کامجویی است و از این رو دنیا را محل برآورده شدن این خواسته ها می داند و یا دست کم می خواهد که چنین باشد.
اما از آنجا که دنیا محل راحتی و آسایش نیست، میان انتظارات او با واقعیت ناهماهنگی به وجود می آید و در نتیجه احساس ناکامی می کند و بی تاب می گردد.
مشکل خانوادگی از آنجا آغاز می شود که این احساس ناکامی، به روابط همسران منتقل می شود زیرا هر کدام از همسران تصور می کند دیگری عامل ناکامی وی است و همین تصور موجب بروز نارضایتی و ناسازگاری می گردد. این در حالی است که هیچ کدام تقصیر ندارند دنیا محل آسایش نیست. اساساً خداوند متعال آسایش را در بهشت قرار داده و مردم آن را در دنیا می جویند و از این رو آن را نمی یابند. (ان الله عزوجل یقول... وضعت الراحه فی الجنه و الناس یطلبونها فی الدنیا فلا یحدونه)
بدیهی است هر کس چیزی را طلب کند که وجود ندارد خود را به زحمت انداخته و چیزی به دست نمی آورد (من طلب مالم یخلق، أتعب نفسه و یرزق قیل: یا رسول الله! و ما الذی لم یخلق؟ قال: الراحه فی الدنیا)
محققان عوامل متعددی را در میزان رضایت زناشویی همسران مؤثر دانسته اند.
داشتن تشابهات در مسائل عقیدتی، رشد عاطفی، تشابه مذهبی، سطح اقتصادی، طبقه ی اجتماعی، وضعیت تحصیلی، ابراز عشق و محبت به یکدیگر، توافق در روابط جنسی و برخورداری از مهارت های ارتباطی، عواملی هستند که تأثیر آنان در رضایت زناشویی به دفعات مورد تأیید قرار گرفته است.
