میزان پیشرفت تحصیلی یكی از ملاکهای كارآیی نظام آموزشی است. بنابراین تحلیل عوامل مربوط به آن اساسی‌ترین موضوعات تحقیقی در نظام آموزش و پرورش، در گرو عوامل بیشماری است.

پیشینه داخلی و خارجی:
دارد
منابع فارسی:
دارد
منابع لاتین:
دارد
نوع فایل:
Word قابل ویرایش
تعداد صفحه:
39

میزان پیشرفت تحصیلی یكی از ملاکهای كارآیی نظام آموزشی است. بنابراین تحلیل عوامل مربوط به آن اساسی‌ترین موضوعات تحقیقی در نظام آموزش و پرورش، در گرو عوامل بیشماری است كه می‌توان آن‌ها را در مقوله‌ی‌ كلی عوامل مربوط به تفاوت‌های فردی و عوامل مربوط به مدرسه و نظام آموزش و پرورش بررسی نمود. به عبارتی پیشرفت تحصیلی گاه به علت ویژگی‌های شخصیتی، شاخص‌های ذهنی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی دانش‌آموزان است كه می‌تواند متأثر از عوامل مربوط به خانواده باشد و گاه به علت كاركردهای مدرسه و نظام آموزش و پروش البته این دو تا حدی با یكدیگر در تعامل هستند(پور شافعی، 1380).

پژوهشگرانی كه به دنبال كشف عوامل مرتبط با عملكرد تحصیلی بالا بوده‌اند به آرایه‌هایی از متغییرها، كه عملكرد تحصیلی را تحت تأثیر قرار می‌دهند دست یافته‌اند. در رابطه با عوامل محیطی،‌تا كنون به وجود عوامل محیطی نیرومند و موثر زیادی بر پیشرفت تحصیلی پی برده شده است: فورد (فورد و توماس ، 1997)، در یك مطالعه شاخص‌های زیر را برای كم‌آموزان برشمردند: داشتن روابط معلم- شاگردی مثبت پایین، حمایت كم از طرف همكلاسی‌ها، بی‌انگیزگی و بی‌علاقگی در مدرسه. هر یك از عوامل ذكر شده به تنهایی و نیز در تعامل با یكدیگر بر میزان پیشرفت تحصیلی فرد اثر می‌گذارد (پور شافعی، 1380).

اهمیت پیشرفت تحصیلی

همزمان با گسترش جوامع و محول شدن وظیفۀ تعلیم و تربیت به نهاد آموزش و پرورش، افت تحصیلی به عنوان یکی از مهمترین موضوع ها در حیطۀ شناخت و آموزش مطرح شده است. این پدیده توجه دنیای امروز را به خود معطوف و ذهن بسیاری از پژوهشگران و متخصصین امر را به خود مشغول کرده است؛ چرا که تبعات فردی، خانوادگی و اجتماعی آن به لحاظ هزینه های مادی و معنوی، قابل چشم پوشی نیست. فردی که با افت تحصیلی مواجه می شود علاوه بر واردآوردن خسارت های مادی به نظام آموزشی، سرمایه عمر خود را هدر می دهد که هرگز جبران پذیر نخواهد بود. همچنین، مطالعۀ آسیب های اجتماعی همواره نشان داده است که درصد زیادی از منحرفین اجتماعی در جایگاه تحصیلی پایین تری قرار داشته اند(پور شافعی، 1380).

در این میان یکی از متغیرهای انگیزشی تأثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان خودکارآمدی است.از دید بندورا(1997)، مهد خودکارآمدی، خانواده است و این متغیر یک میانجی قوی در انواع رفتار پیشرفت است. به واقع خانه و خانواده نخستین جایی است که به کودك تجارب شایستگی و خودباوری می بخشد، جایی که والدین، پاسخ گوی نیازهایفرزندانشان هستند (بندورا،1997).

در یک محیط تحریک کننده، کودك به اکتشاف می پردازدو پی می برد اعمالش پیامدهایی به دنبال دارد و به این ترتیب حسی از خودکارآمدی را شکل می دهد(زولا ،2008). بندورا(1997)، خودکارآمدی را ادراك و داوری درباره مهارت ها و توانمندی های خویش تعریف کرد. بر این اساس خودکارآمدی افراد سطح انگیزش آن ها را با کنترل میزان کوشش و زمان پایداری در برابر موانع پیشرو تعیین می کند(پور شافعی، 1380).

هنگام رویارویی با چالش های تحصیلی آنان که توانایی های خود را باور ندارند از کوشش خود می کاهند و زود به راه حل های دست پایین تن می دهند درحالی که افراد خودکارآمد فعالیت های چالش انگیز و محیط هایی را برمی گزینند که حس می کنند برای انجامشان توانایی دارند و همین امر برایشان موفقیت تحصیلی به بار می آورد. بر همین اساس و با تکیه بر دستاوردهای پژوهش های پیشین، خودکارآمدی را نیز می توان متغیری احتمالی در پیش بینی عملکرد تحصیلی به شمار آورد(بندورا،1997).