لواف پور نوری و همکاران (1393) به بررسی اثربخشی مداخله ی بخشش فرایندمحور به شیوۀ گروهی در کاهش انگیزه های انتقام جویی و دوری گزینی دانش آموزان پسر پرداختند.

پژوهش های داخلی

لواف پور نوری و همکاران (1393) به بررسی اثربخشی مداخله ی بخشش فرایندمحور به شیوۀ گروهی در کاهش انگیزه های انتقام جویی و دوری گزینی دانش آموزان پسر پرداختند. روش پژوهش نیمه آزمایشی بود که در آن از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. شرکت کنندگان تعداد 30 دانش آموز پسر مقطع راهنمایی بودند که در پرسشنامه ی انگیزه های بین فردی مرتبط با خطاکاری نمره ی بالا گرفتند، با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه ی انگیزه های بین فردی مرتبط با خطاکاری (TRIM-12) بود که در پیش آزمون و پس آزمون بر روی هر دو گروه اجرا شد. پروتکل مداخله ی بخشش شامل 12 جلسه ی گروهی براساس الگوی انرایت بود که به صورت هفته ای دوبار به اجرا در آمد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس یکراهه تحلیل شد. تحلیل آماری نشان داد که انگیزه های انتقام جویی و دوری گزینی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به طور معنادار کاهش یافته است.

غباری بناب و همکاران (1387) در پژوهشی به بررسی ارتباط بین میزان عفو و گذشت در دانشجویان علوم پزشکی ایران و تهران و سلامتی روانی پرداختند. برای این منظور تعداد 240 نفر از دانشجویان، با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای از دانشگاه های علوم پزشکی ایران و تهران انتخاب شدند و پرسشنامه های عفو و گذشت و چک لیست نشانگان روان شناختی بر روی آنها اجرا گردید. نتایج نشان داد که دانشجویان دارای عفو و گذشت بالا در بعد رفتاری از افسردگی، اضطراب و مشکلات بین فردی پایین تری در مقایسه با گروه دیگر برخوردار بودند. دانشجویان دختری که از عفو و گذشت بالا در بعد عاطفی برخوردار بودند نیز خصومت کمتری را نسبت به گروه پایین عفو و گذشت از خود نشان دادند. همچنین دانشجویان پسر گروه بالای عفو و گذشت در بعد شناختی میزان افسردگی، اضطراب و مشکلات روابط بین فردیشان در مقایسه با گروه دیگر کمتر کزارش شده بودند.

زندی پور، شفیعی نیا و حسینی (1387) پژوهشی با هدف بررسی رابطه بخشش خیانت همسر و سلامت روان زنان متاهل انجام دادند. در این پژوهش از روش علمی- مقایسه ای (تطبیقی) استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر کلیه زنان مراجعه کننده به مراکز مشاوره بوده و نمونه شامل 57 نفر از این زنان که با مشکل خیانت مراجعه کرده بودند، می باشد. در این پژوهش جهت سنجش سطح سلامت روان از پرسشنامه بخشش خیانت همسر، ساخته شده توسط گوردن و باکوم (2003)، استفاده شده است. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش رابطه معناداری بین مراحل بخشش و سلامت روان نشان داد.

خدابخش و کیانی (1392) پژوهشی با هدف بررسی رابطه عفو با سلامت و بهزیستی روان شناختی در دانشجویان انجام دادند. این مطالعه در مورد 243 دانشجو (113 پسر، 130 دختر) ساکن در خوابگاه دانشجویان دانشگاه تهران انجام گرفت. از شرکت کنندگان خواسته شد تا مقیاس عفو هارتلند، پرسشنامه سلامت عمومی و مقیاس بهزیستی روانشناختی را تکمیل کنند. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور بررسی رابطه بین متغیرها، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون مورد استفاده قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد عفو با سلامت و بهزیستی روانشناختی همبستگی مثبت معنادار دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد سلامت و بهزیستی روانشناختی توسط ابعاد عفو پیش بینی می شود.

زندی پور و همکاران (1390) به بررسی رابطه بخشش، ویژگی های شخصیتی و سلامت روان در زوج های مراجعه کننده به مراکز بهداشت شهر گچساران پرداختند. به همین منظور، تعداد 150 زوج از زوج های مراجعه کننده به مراکز بهداشت به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از سه پرسشنامه بخشش، پنج عاملی شخصیت و سلامت عمومی گلدنبرگ استفاده شد. پس از گردآوری پرسشنامه ها، داده های بدست آمده با استفاده از روش های آماری همبستگی پیرسون و آزمون تی برای گروه های مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بخشش با ویژگی شخصیتی روان رنجورخویی رابطه ی منفی و با ویژگی های شخصیتی سازگاری، برونگرایی، خودآگاهی و پذیرش رابطه ی مثبت معنادار دارد. هم چنین، زوج هایی که ویژگی های شخصیتی مشابه دارند، نسبت به زوج هایی که ویژگی های شخصیتی متفاوت دارند، یکدیگر را بیش تر می بخشند و از سلامت روان بیش تری برخوردارند. در نهایت، یافته های پژوهش نشان داد که زوج های دارای سلامت روان نسبت به زوج هایی که سلامت روان ندارند، یکدیگر را بیش تر می بخشند.

پوراسمعلی، بیرامی و هاشمی (1391) در پژوهشی به بررسی رابطه عامل های شخصیتی و زیر مولفه های بخشش در بین دانشجویان پرداختند. بدین منظور، 430 نفر (201 پسر و 229 دختر) از دانشجویان کارشناسی دانشگاه تبریز به روش نمونه گیری تصادفی نسبتی، انتخاب شدند و با پرسشنامه های پنج عاملی شخصیت و بخشش مالت، مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که عوامل شخصیتی به طور ترکیبی 25 درصد از واریانس تنفر پایا و 21 درصد از واریانس حساسیت به مقتضیات و 6 درصد از واریانس تمایل بر بخشش را تبیین می کند. سازگاری به صورت منفی و روان رنجورخویی به صورت مثبت، نقش معناداری در پیش بینی تنفر پایا دارد؛ سازگاری، برونگرایی، روان رنجورخویی و وجدانی بودن نیز به طور مثبت قادر به پیش بینی حساسیت به مقتضیات اند. همچنین، دو بعد روان رنجورخویی به صورت منفی و سازگاری به صورت مثبت، قادر به پیش بینی معنادار تمایل بر بخشش است.

پژوهش های خارجی

تنها یک تحقیق با موضوع ارتباط طرحواره های ناسازگار اولیه و بخشش و انتقام توسط بروک (2014) انجام شده است که نتایج آن نشان داد که تعداد قابل توجهی از ارتباطات مثبت بین طرحواره های سوءظن ، استحقاق و رهاشدگی و انتقام/کناره گیری، و تعداد زیادی از ارتباطات منفی بین سوءظن و بخشش وجود دارد و این فرضیه را نیز به دست داد که: اطاعت و معیارهای سرسختانه رابطه منفی با خود-بخششی دارد. در ضمن، شرکت کنندگانی که طرحواره های ناسازگار اولیه کمتری را تصدیق کردند، به طور کلی به بخشش امتیازهای بیشتر و به انتقام/کناره گیری امتیاز کمتری دادند. رگرسیون های چندگانه، رابطه معناداری بین سوءظن و مفهوم انتقام/کناره گیری و مطیع سازی و مفهوم خود بخششی نشان داد.

یسل دیک و همکاران (2007) در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که میان بخشش و سلامت روان رابطه مثبت وجود دارد و هم چنین افراد بخشنده نسبت به افرادی که قادر به بخشیدن اشتباه های دیگران نیستند، از سلامت روان بیشتری برخوردارند.

در پژوهش تویسانت و همکاران (2001) و همچنین بری و همکاران (2001) چنین مشاهده شد که بخشیدن خود به گونه ای معنی دار با سلامتی همراه است. مک کالو و همکاران (2000)نیز نشان دادند که بخشش با عصبانیت، اضطراب، افسردگی، رابطه منفی و با مسئولیت پذیری، رابطه مثبت دارد مالت و همکارات (2005) همبستگی بین ویژگی های شخصیتی و بخشش را مورد بررسی قرار دادند. همبستگی میان بخشیدن دیگران و سازگاری، برون گرایی، خودآگاهی مثبت، همبستگی میان بخشش و گشودگی بسیار ضعیف بود.

اورکات (2006) در پژوهش خود به این نتیجه رسید که میان بخشش و نشانگان روان شناختی (همچون افسردگی، اضطراب و ...) رابطه وجود دارد. او همچنین نشان داد که بخشیدن منجر به کاهش نشانگان روان شناختی در فرد بخشنده و افزایش سلامت روان وی می شود.

24